خســــــــــــرو شکیــــــــــــــــــبائی

خسرو شکیبایی بازیگر معروف سینمای ایران که با بازی در فیلم هامون (داریوش مهرجویی) بر سر زبان ها افتاد در سن 64 سالگی بر اثر عارضه قلبی درگذشت.

 

تولد: 7 فروردین 1323 خیابات مولوی، تهران

والدین: احمد شکیبایی و فریده خاتمی

مرگ: 28 تیر 1387، ساعت 4 صبح،‌در سن 64 سالگی، بیمارستان پارسیان تهران.

پیشه: بازیگر، فیلم نامه نویس، دوبلور،‌دکلمه خوان

سال های فعالیت: 1342 تا 1387

همسرها: پروین کوشیار، تانیا جوهری( پیشین)

فرزندان: پویا شکیبایی فرزند پروین کوشیار، پوپک شکیبایی: فرزند تانیا جوهری 

مدرک تحصیلی: دانش آموخته بازیگری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

زندگی نامه:

دوران کودکی

خسرو شکیبایی بازیگر معروف سینمای ایران در 7 فروردین ماه 1323 در خیابان مولوی تهران بدنیا آمد در شناسنامه نامش خسرو است ولی خانواده و نزدیکان او را محمود صدا می کردند. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او 14 ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت و باعث شد او پیش از پایان کودکی وارد زندگی بزرگسالی شود. او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود در حرفه هایی چون خیاطی و کانال سازی و آسانسورسازی کار می کرد. در 19 سالگی برای نخستین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد،‌معرفی به صورت کاملا حرفه ای بازیگر تئاتر شد. 

ی فارغ التحصیل بازیگری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و فعالیت هنری خود را از سال 1342 با بازیگری تئاتر آغاز کرد.

5 سال بعد یعنی در سال 1347 وارد حرفه ی دوبلوری شد.

دوران کاری:

شکیبایی فعالیت هنری خود را از سال 1342 با بازیگری تئاتر آغاز کرد که در 19 سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد معرفی و به صورت کاملا حرفه ای بازیگر تئاتر شد. از جمله نمایش هایی که وی در آنها ایفای نقش کرده است می توان به سنگ و سرنا، همسران من، شب بیست و یکم، بیا تا گل برافشانیم اشاره کرد. او چندین نمایش تلوزیونی مانند فیزیکدان ها و هنگامه شیرین وصال را هم در کارنامه دارد. 5 سال پس از ورود به تئاتر، یعنی در سال 1347 وارد حرفه ی دوبلوری شد و مدت کوتاهی نیز در زمینه دوبله به فعالیت پرداخت.

سینما:

شکیبایی نخستین بار در سال 1353 در فیلم کوتاه و 16 میلیمتری کتیبه به کارگردانی فریبرز صالح مقابل دوربین رفت. در سال 1361 در حالی که مشغول بازی در نمایش شب بیست و یکم بود مورد توجه مسعود کیمیایی قرار گرفت و با بازی در نقش کوتاهی در فیلم خط قرمز مسعود کیمیایی در سال 1361 به سینما آمد و تا سال 1368 نقش آفرینی هایی کرد. از جمله در فیلم های دزد و نویسنده، ترن، رابطه خوب ظاهر شد. اما از بعد از بازی در فیلم هامون داریوش مهرجویی در سال 1368 بود که نام خسرو شکیبایی بر سر زبان ها افتاد. او برای بازیش در همین فیلم از هشتمین جشنواره فیلم فجر سیمرغ بلورین دریافت کرد و تحسین منتقدان و مردم را برانگیخت.

سرو شکیبایی از سال 1368 به بعد،‌دیگر نتوانست از جلد حمید هامون بیرون بیاید و حمید هامون را در انواع لباس ها و تیپ های مختلف تکرار کرد. او توانایی های انکار ناپذیرش را در چند فیلم به معرض نمایش گذاشت. بازی تاثیرگذار او در فضای کاملا متفاوت در فیلم کیمیا و کاغذ بی خط او برای بازی در فیلم کیمیا احمدرضا درویش در سال 1373 بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد.

و سومین سیمرغ خود را هم برای بازی در نقش عادل شرقی فیلم سالاد فصل گرفت. از آخرین افتخارات شکیبایی هم دیپلم افتخار برای فیلم اتوبوس شب کیومرث پور احمد بود.

شکیبایی آخرین جایزه اش را از ششمین جشن ماهنامه دنیای تصویر برای بازی در فیلم کاغذ بی خط دریافت کرد.

س از گذشت نزدیک به 22 سال از اولین حضورش در فیلم مسعود کیمیایی در فیلم حکم 1383 باری دیگر در فیلم وی در کنار عزت الله انتظامی ایفای نقش کرد.

در 9 تیر 1387 در دومین جشن منتقدان سینمایی جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را گرفت. او همچنین در بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر بازیگر و گوینده تیزر جشنواره بود.

تلوزیون:

شکیبایی در سال 1354، یعنی یک سال بعد از اولین حضور خود در فیلم کوتاه کتیبه به دعوت محمدرضا اصلانی در سریال سمک عیار ایفای نقش کرد و پس از آن در سریال هایی چون لحظه، کوچک جنگلی،‌مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز،‌کاکتوس، آواز مه تفنگ سر پر، در کنار هم بازی کرد.

او در تلوزیون هم موفق بود از همان زمان که در نقش سید حسن مدرس بازی کرد و آن مونولوگ طولانی معروفش را اجرا کرد تا کارهای به یاد ماندنی ای چون روزی روزگاری ، خانه سبز، کاکتوس، تفنگ سرپر و در کنار هم.

کیبایی در چند فیلم تلوزیونی به ایفای نقش پرداخت فیلم آخرین نقش آفرینی این هنرمند در فیلم تلوزیونی سعید عالم زاده و آخرین نمایش فیلمش آشیانه ای برای زندگی حمید طالقانی بود که به مناسبت روز پدر از تلویزیون پخش شد.

دکلمه:

شکیبایی علاوه بر هنرنمایی در نقش آفرینی سینما و تلوزیون و تئاتر برخی از سروده های سهراب سپهری، سید علی صالحی، محمدرضا عبدالملکیان را به صورت دکلمه اجرا کرده بود.

مرگ:

شکیبایی در ساعت 4 صبح جمعه 28 تیرماه 1387 در سن 64 سالگی در اثر بیماری عارضه قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان گورستان بهشت زهرا دفن شد او مدتها از عارضه سرطان کبد رنج می‌برد.

 

جوایز:

جشنواره فیلم فجر

برنده سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر: بهترین بازیگر نقش اول مرد در فیلم هامون دوره 8 مسابقه سینمای ایران سال 1368

بهترین بازیگر نقش اول مرد در فیلم کیمیا دور 13 مسابقه سینمای ایران سال 1373

بهترین بازیگر نقش مکمل مرد از فیلم سالاد فصل دوره 23 مسابقه سینمای ایران سال 1383

دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد اتوبوس شب دوره 25 مسابقه سینمای ایران سال 1385

نامزد سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر

بهترین بازیگر نقش اول مرد از فیلم یکبار برای همیشه دوره 11 جشنواره فیلم فجر مسابقه سینمای ایران سال 1371

بهترین بازیگر نقش اول مرد از فیلم سایه به سایه دوره 15 جشنواره فیلم فجر مسابق سینمای ایران سال 1375

بهترین بازیگر نقش اول مرد از فیلم کاغذ بی خط دوره 20 جشنواره فیلم فجر سال 1380

انتخاب به عنوان بازیگر ماندگار ترین نقش تاریخ سینمای ایران برای بازی در نقش حمید هامون شخصیت اصلی فیلم هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی 1369 سال 1383

لوح زرین بهترین بازیگر مرد ایران اکتور بهترین های سال

برنده لوح زرین بهترین بازیگر مرد کاغذ بی خط دوره 3 سال 1382

نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد سالاد فصل دوره 6 سال 1384

نامزد لوح زرین بهترین بازیگر مرد حکم دوره 6 سال 1384

جشن خانه سینمای ایران

نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد از اولین جشن خانه سینمای ایران برای بازی در فیلم ابلیس سال 1370 برنده آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از سومین جشن سینمای ایران به پاس بازی در فیلم یکبار برای همیشه سال 1372

نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش دوم مرد از سومین جشن خانه سینمای ایران برای بازی در فیلم سارا سال 1372

کسب رتبه نظرسنجی برای انتخاب بهترین بازیگران سینمای ایران سال 1373

نامزد دریافت آهوی بلورین مردم برای بهترین بازیگر نقش اول مرد از ششمین جشن خانه سینمای ایران برای بازی در فیلم کیمیا سال 1375

برنده آهوی بلورین مردم بازیگر برگزیده سینمای دفاع مقدس از ششمین جشن سینمای ایران برای بازی در فیلم کیمیا سال 1375

بازیگر نقش اول مرد سال

دومین بازیگر نقش اول مرد سال کاغذ بی خط منتحب نویسندگان و منتقدان سال 1381

کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم چه کسی امیر را کشت دوره 10 جشن خانه سینما سال 1385 بهترین بازیگر نقش اول مرد در اولین جشنواره سینما وزن به پاس بازی در فیلم کیمیا سال 1374

فیملنامه شناسی

فیلم خط قرمز به کارگردانی مسعود کیمیایی سال 1361

دادشاه به کارگردانی حبیب کاووش سال 1362

صاعقه به کارگردانی ضیاءالدین دری سال 1364

رابطه به کارگردانی پوران درخشنده سال 1365

دزد و نویسنده به کارگردانی کاظم معصومی سال 1365

ترن به کارگردانی امیر قویدل سال 1366

شگار به کارگردانی مجید جوانمرد سال 1366

هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1368

عبور از غبار به کارگردانی پوران درخشنده سال 1368

ابلیس به کارگردانی احمدرضا درویش سال 1368

جستجو در جزیره به کارگردانی مهدی صباغ زاده سال 1369

سارا به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1371

بانو به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1370

پرواز را به خاطر بسپار به کارگردانی حمید رخشانی سال 1371

یکبار برای همیشه به کارگردانی سیروس الوند سال 1371

بلوف به کارگردانی ساموئل خاچیکیان سال 1372

کیمیا به کارگردانی احمدرضا درویش سال 1373

پری به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1373

درد مشترک به کارگردانی یاسمین ملک نصر سال 1373

لژیون به کارگردانی سید ضیا الدین دری سال 1373

سایه به سایه به کارگردانی علی ژکان سال 1374

خواهران غریب به کارگردانی کیومرث پوراحمد سال 1374

سرزمین خورشید به کارگردانی احمدرضا درویش سال 1374

عاشقانه به کارگردانی علیرضا داودنژاد سال 1374

روانی به کارگردانی داریوش فرهنگ سال 1376

زندگی به کارگردانی اصغرهاشمی سال 1376

عشق شیشه ای به کارگردانی رضا حیدرنژاد سال 1377

دختر دایی گمشده به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1377

میکس به کارگردانی داریوش مهرجویی سال 1378

دختری به نام تندر به کارگردانی حمیدرضا آشتیانی پور سال 1379

کاغذ بی خط به کارگردانی ناصر تقوایی سال 80-1379

مزاحم به کارگردانی سیروس الوند سال 1380

اثیری به کارگردانی محمد علی سجادی سال 1380

صبحانه برای دو نفر به کارگردانی مهدی صباغ زاده سال 1382

ازدواج صورتی به کارگردانی منوچهر مصیری سال 1383

سالاد فصل به کارگردانی فریدون جیرانی سال 1383

حکم به کارگردانی مسعود کیمیایی سال 1383

پیشنهاد پنجاه میلیونی به کارگردانی مهدی صباغ زاده سال 1383

ستاره ها به کارگردانی فریدون جیرانی سال 1384

عروسک فرنگی به کارگردانی فرهاد صبا سال 1384

چه کسی امیر را کشت به کارگردانی مهدی کرم پور سال 1384

اتوبوس شب به کارگردانی کیومرث پوراحمد سال 1385

دست های خالی به کارگردانی ابوالقاسم طالبی سال 1385

رئیس به کارگردانی مسعود کیمیایی سال 1385

امروز نه فردا به کارگردانی فریدون جیرانی سال 1387

شب به کارگردانی رسول صدرعاملی سال 1386

حیران به کارگردانی شالیزه عارف پور سال

دل شکسته به کارگردانی علی روئین تن سال

مجموعه های تلویزیونی

سمک عیار به کارگردانی محمدرضا اصلانی بازیگر سال 1354

خلیل ده مرده به کارگردانی محمود استاد محمد بازیگر سال 1354

لحظه سال 1354

مدرس به کارگردانی هوشنگ توکلی بازیگر سال 1354

کوچک جنگلی به کارگردانی بهروز افخمی سال 1367

روزی روزگاری به کارگردانی امرالله احمد جو در نقش مرادبیک سال 1368

تهران 53 سال 1368

میثاق خون

بوی گل های وحشی به کارگردانی حسینعلی لیالستانی در نقش کوهیار سال 1374

خانه سبز به کارگردانی بیژن بیرنگ، مسعود رسام سال 1375

سرزمین سبز به کارگردانی بیژن بیرنگ، مسعود رسام سال 1376

کاکتوس به کارگردانی محمدرضا هنرمند فقط در سری اول این مجموعه بازی کرده سال 1377

تفنگ سرپر به کارگردانی امرالله احمدجو در نقش آقا سید سال 79-1378

آوزا مه به کارگردانی حسینعلی لیالستانی در سال 1388

در کنار هم به کارگردانی فتحعلی اویسی سال 1381

شیخ بهایی به کارگردانی شهرام اسدی در نقش پدر شیخ بهایی سال 86-1381

فیلم های تلوزیونی:

آشیانه‌ای برای زندگی به کارگردانی حمید طالقانی 1387

بختک به کارگردانی سال 1387

نمایش های تئاتر

پنجه عدالت ، زیر گذر لوطی صالح، تراژدی کسری، هنگامه شیرین وصال، بلیت تئاتر، پنجه به دست آوردن، صیادان، با خشم به یادآر، بازرس، سنگ و سرنا، همه پسران من، شب بیست و یکم، بیا تا گل برافشانیم.

آلبوم های موسیقی

نام ها سید علی صالحی دکلمه، سال 1373

مهربانی محمدرضا عبدالملکیان سال 1373

صدای پای آب سهراب سپهری دکلمه سال 1374

نشانی ها سید علی صالحی دکله سال 1374

آلبوم سراب ، سهراب سپهری دکلمه سال 1375

حجم سبز سهراب سپهری دکلمه سال 1382

کتاب خسرو شکیبایی

ر سال 1389 خورشیدی کتاب خسرو شکیبایی به تالیف الهام قره خانی با نگاه به زوایای گوناگون شخصیت این هنرمند توسط انتشارات خانه فرهنگ و هنر گویا منتشر شد این کتاب مقدمه ای بر اصول بازیگری خسرو شکیبایی از نگاه آیدین آغداشلو،‌اکبر عالمی، جمشید مشایخی، مهران مدیری و هدیه تهرانی و هفتاد نفر دیگر از سایر هنرمندان ایران است در این کتاب تنی چند از هنرمندان سینمای ایران از دیدگاههای گوناگون درباره زندگی و هنر خسرو شکیبایی سخن گفته اند